چشم، دريچه سلامت بدن!

شايد درست نباشد مستقيماً به چشم افراد زل بزنيد تا پي به مشكلات و خطراتي كه سلامت آنها را تهديد مي كند، ببريد؛ اما چشم ها مي توانند از كلسترول بالا، بيماري كبد و ديابت خبر بدهند. چشم ها دريچه اي به سلامت انسان ها هستند؛ چشم ها تنها نقطه اي از بدن هستند كه بدون نياز به جراحي مي توان به آنها نگاه كرد و رگ ها و عصب هاي بينايي را ديد، مشكلاتي مثل آب سياه، آب مرواريد و برخي لكه ها و خال هاي داخل چشم با معاينه آن كاملاً مشخص مي شوند. اغلب مردم پر مشغله بودن را بهانه اي براي بي توجهي به سلامت چشم هاي خود مي كنند.

1 ناپديد شدن تدريجي ابروها
 

تراشيدن و اصلاح ابروها طبق مد، اين روزها در ميان مردم بسيار رايج شده است؛ اما گاهي اوقات قسمت انتهاي ابرو (نزديك گوش ها) كم كم شروع به محو شدن مي كند كه مي تواند نشان دهنده تيروئيد باشد (كم كاري يا پركاري تيروئيد فرقي ندارد) همانطور كه مي دانيد، تيروئيد يك غده كوچك و بسيار حياتي است كه سوخت و ساز بدن را تنظيم مي كند و براي توليد موهاي بدن ضروري است. به طور طبيعي با افزايش سن، موها نازك تر مي شوند؛ اما در بيماري تيروئيد انتهاي ابروها كم پشت تر نمي شوند، بلكه كم كم ناپديد مي شوند. شايد اين اتفاق براي موهاي ساير قسمت هاي بدن نيز بيفتد؛ ولي مسلماً ابروها مشخص تر است و بيشتر جلب توجه مي كند. در اين مورد خانم ها بيشتر از آقايان آسيب پذيرند. اگر چنين علائمي را در خود مشاهده كرديد، حتماً به پزشك متخصص غدد مراجعه كنيد. قبل از مراجعه به پزشك، به ساير علائم؛ مثل افزايش وزن يا كاهش آن، ميزان انرژي بدن، خلق و خو و حالات روحي و تغييرات پوستي خود نيز توجه داشته باشيد.

2 گل مژه اي كه ناپديد نمي شود
 

معمولاً برجستگي هاي ريز و قرمزي كه در كنده پلك چشم پديدار مي شوند؛ بي خطر هستند؛ ما چنانچه گل مژه برطرف نشود و بيش از سه ماه در همين نقطه ثابت بماند، مي تواند علامت نوعي سرطان بسيار نادر باشد. گل مژه ها معمولاً غده هاي كوچك چربي هستند و خود به خود بعد از مدتي برطرف مي شوند؛ اما غده هاي سرطاني چشم كه شباهت زيادي به گل مژه دارند، برطرف نمي شوند يا گاهي محو مي شوند، ولي پس از مدت كوتاهي دوباره سر جاي قبلي خود سبز مي شوند! يكي ديگر از نشانه هاي اين نوع سرطان كمياب، ريزش مژه ها در نواحي مربوط به گل مژه است. در صورت مشاهده چنين وضعيتي، فوراً به پزشك مراجعه كنيد تا با عمل جراحي اين غده سرطاني از روي پلك تان برداشته شود.

3 پستي و بلندي هاي زردرنگ روي پلك چشم
 

اين پستي و بلندي هاي زردرنگ نشان دهنده افزايش كلسترول خون مي باشد؛ از اين رو به آنها كيسه هاي كوچك كلسترول نيز مي گويند. برخي افراد اين كيسه هاي ريز را با گل مژه اشتباه مي گيرند؛ اما معمولاً تعداد آنها بيش از يك دو عدد است. با مراجعه به پزشك و معاينه چشم، اگر دچار افزايش كلسترول شده باشيد، تشخيص داده مي شود. بعضي اوقات بهترين روش تشخيص افزايش كلسترول از طريق معاينه چشم است. اين مشكل جدي نيست و دردي ندارد و مشكلات مربوط به بينايي ايجاد نمي كند.

4 سوزش چشم و تاري ديد هنگام استفاده از كامپيوتر
 

اين علائم نشان دهنده سندرم بينايي كامپيوتر (CVS) است. ممكن است خستگي چشم در اثر فقدان رنگ زمينه در صفحه كامپيوتر ايجاد شده باشد و يا اينكه زمان زيادي را روي پيكسل هاي نوري متمركز مي شويد. آيا اين مشكل بعد از ظهرها تشديد مي شود (وقتي كه خستگي چشم افزايش مي يابد)؟ آيا وقتي كه كاغذهاي پرينتي را مي خوانيد، شدت مي يابد، افرادي كه عينك مي زنند و يا از لنزهاي تماسي استفاده مي كنند، بيشتر در معرض اين سندرم قرار مي گيرند. براي كاهش علائم CVS، بايد ميزان روشنايي صفحه مانيتور را كاهش دهيد. صفحه سفيد مانيتور نبايد طوسي و تار و يا مثل يك چراغ، روشن و پرنور باشد. مدل هاي جديد مانيتورهاي LCD نسبت به مدل هاي قديمي بهتر و مناسب ترند. هنگام كار كردن با كامپيوتر گاهي اوقات به چشم هاي خود استراحت دهيد.

5 افزايش ماده چسبناك و كثيف چشم
 

التهاب پلك، خصوصاً در كناره ها مي تواند دلايل زيادي داشته باشد كه دو علت مهم آن شوره پوست و جوش زدن است. در چنين شرايطي چشم ها حساس تر شده و لكه هايي در آنها ديده مي شود. سوزش چشم بيشتر مي شود و خشكي چشم افزايش مي يابد؛ به اين ترتيب مقداري مواد زائد در ميان مژه ها و گوشه چشم جمع مي شود. با يك تكه پارچه كاملاً تميز و دست هاي پاكيزه، مقداري آب نسبتاً گرم را در ظرفي ريخته و پارچه داخل آن فرو ببريد و شروع به تميز كردن و برداشتن اين مواد زائد نماييد. به يك پزشك متخصص چشم هم مراجعه كرده و در صورت نياز از آنتي بيوتيك استفاده كنيد.

6 يك نقطه كور در ديد با نورهاي لرزان و خطوط موجي شكل
 

يك نوع ميگرن چشمي باعث ايجاد اين مشكل مي شود. اين حالت گاه با سردرد نيز همراه است. تغيير در جريان خون به مغز مي تواند عامل اصلي ايجاد چنين مشكلي شود. اغتشاش بينايي كم كم در قسمت مركزي چشم ايجاد مي شود كه گاه با يك نقطه كور و گاه با خطوط موجي شكل بروز مي كند و روي بينايي صحيح چشم ها اثر مي گذارد. اين وضعيت دردي ندارد، ولي بعضي مواقع حالت تهوع و سردرد به همراه دارد. اگر در حين رانندگي دچار اين وضعيت شديد، حتماً در گوشه اي پارك كنيد تا اين حالت برطرف شود. حتماً به يك متخصص چشم مراجعه كنيد. اگر اين علائم بيش از يك ساعت به طول انجاميد، احتمالاً خبر از مشكلي مربوط به شبكيه مي دهد. گاهي هم اين علائم نشانه سكته و حمله هاي ناگهاني هستند (در صورتي كه با تب، كاهش قدرت ماهيچه ها و عضلات و اختلال در گويش همراه باشد).

7 خارش و قرمزي چشم
 

عوامل زيادي مي توانند موجب سوزش و خارش چشم شوند. وقتي سرفه، عطسه، گرفتگي سينوس ها، آبريزش بيني نيز با آن همراه باشد، همگي خبر از آن مي دهند كه فرد دچار حساسيت است. حساسيت چشم نه تنها در اثر گرد و غبار و موي حيوانات، بلكه در اثر مصرف برخي مواد آرايشي نيز ايجاد مي شود. براي رفع اين حالت بايد از عامل ايجاد كننده حساسيت دوري كرد. استفاده از آنتي هيستامين ها خارش چشم را تسكين مي دهد.

8 زرد شدن سفيدي چشم
 

دو گروه از افراد چنين وضعيتي را دارند. نوزاداني كه با عملكرد ناتمام كبد متولد مي شوند و بزرگسالاني كه مشكل كبد و صفرا دارند. زردي چشم در بخش صلبيه در اثر توليد و ساخت بيليروبين ايجاد مي شود. اين علامت در ساير قسمت هاي بدن نيز به چشم مي خورد. مصرف بيش از حد بتاكاروتن موجود در هويج نيز مي تواند اين وضعيت را ايجاد كند. بهتر است به پزشك مراجعه كنيد تا در صورت بيماري كبد، تشخيص داده شود.

9 نقطه هاي قهوه اي رنگ روي پلك
 

حتي افرادي كه به پوستشان بسيار حساس هستند نيز بعضي اوقات از اين نقطه هاي قهوه اي رنگ غفلت مي كنند و نمي دانند كه آنها ممكن است نوعي تومور خطرناك چشم باشند. افرادي كه پوست هاي نازك تر دارند، در سنين پيري بيشتر در معرض اين خطر هستند. اين كيسه هاي كوچك همچون مرواريد بوده و رگ هاي خوني بسيار ريز روي آنها مشخص است. وجود هرگونه لكه و خال و يا نقطه مشكوك را به پزشك اطلاع دهيد؛ قبل از آنکه مشكلات جدي و حاد ايجاد شود.

10 تورم و برآمدگي چشم ها
 

اين وضعيت در اثر پركاري تيروئيد ايجاد مي شود. با مشاهده چشم هاي فردي كه دچار اين حالت شده است، متوجه برآمدگي چشم او خواهيد شد. او طوري نگاه مي كند كه گويي نمي تواند به جايي خيره شود. اين عارضه كم كم پيشرف مي كند و بزرگ تر مي شود و نخستين بار در عكس هاي فرد مشاهده مي شود. ساير علائم عبارتند از: تار ديدن، احساس خستگي مفرط، افزايش اشتها، افزايش وزن، رعشه و تپش قلب، با يك آزمايش ساده مي توان از ميزان تيروئيد مطلع شد. اين عارضه قابل بهبودي است، ولي بايد تحت درمان قرار بگيريد.

11 دوبيني، تاربيني و نابينايي
 

علائم بصري مربوط به سكته اين سه نشانه هستند. ساير علائم عبارتند از: كرختي و بي حسي، ضعف بازو، پا و صورت، مشكل در راه رفتن به خاطر از دست دادن تعادل بدن، اختلال در تكلم و سردردهاي شديد. در سكته هاي شديد به دليل لخته شدن خون و يا خونريزي مغزي، اين علائم به يكباره ظهور مي كنند. در سكته هاي خفيف تر كه به دليل تنگ شدن رگ هاي خوني ايجاد مي شود. هر يك از اين علائم به نوبت پديدار شده و هر كدام حدود چند دقيقه ادامه مي يابند.

12 خشكي چشم ها در اثر حساسيت زياد به نور
 

اين وضعيت را سندرم شوگرن مي نامند كه نوعي اختلال در سيستم دفاعي بدن است. در اين سندرم، غده هاي مربوط به چشم ها و دهان كه باعث مرطوب بودن آنها مي شوند، آسيب مي بينند. اين سندرم معمولاً در خانم هاي بالاي چهل سال بروز مي كند و عموماً چشم و دهان را تحت الشعاع قرار مي دهند؛ تا جايي كه سينوس ها و پوست فرد خشك شده و هنگام بلع و جويدن غذا دچار مشكل مي شود. در چنين مواقعي پزشك با تشخيص سندرم شوگرن برخي داروهاي لازم را تجويز كرده و نوشيدن آب فراوان را توصيه مي كند.

13 ناتواني در بستن يك چشم و همچنين كنترل اشك
 

«Bells palsy» نام اختلالي است كه در دستگاه عصبي و عصب هاي ماهيچه ي صورت ايجاد مي شود و نيمي از صورت را فلج مي كند. اين وضعيت در اثر نوعي عفونت ويروسي ايجاد مي شود. افراد ديابتي و زنان باردار بيشتر در معرض خطر هستند.

14 تيره شدن ديد افراد ديابتي
 

افراد ديابتي بيشتر از ديگران در معرض مشكلات مربوط به چشم قرار دارند؛ مثل آب سياه، آب مرواريد و ساير تغييرات. اما مشكل اصلي مربوط به شبكيه است كه مي تواند در افراد بزرگسال منجر به كوري نيز بشود. خونريزي هاي كوچك داخل چشم كه اغلب بدون درد هستند، در اثر عدم كنترل قندخون به وجود مي آيند كه بايد تحت مداواي پزشك قرار بگيرند.
منبع: نشريه دنياي سلامت شماره 68